Πλησιάζει η 20 Νοέμβρη και οι γέροντες- ισσες κάτοικοι της Ξηρόβρυσης αλλά και οι απανταχού συγχωριανοί με αναστεναγμούς και ανεξήγητα γιατί ξαναθυμούνται την απάνθρωπη εκείνη νύχτα της άγριας σφαγής 47 αθώων θυμάτων.

ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ τη μεγάλη απάνθρωπη σφαγή και αποτείνουμε φόρο τιμής σε αυτούς που χάθηκαν άδικα. ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΣΤΕ ότι η αμφισβήτηση της ιστορίας αποσταθεροποιεί το παρόν και αμαυρώνει την μνήμη των αδικοχαμένων ψυχών, ενώ η σωστή και δίκαιη αντιμετώπιση του παρελθόντος εξασφαλίζει ένα ανθηρό μέλλον. ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ με νέες σύγχρονες, πλατιές αντιλήψεις για να διασφαλίσουμε την μη επανάληψη τέτοιων θλιβερών και απάνθρωπων γεγονότων .

Ο συγχωριανός μας Γραμματικόπουλος Στέργιος στην πρώτη του ομιλία στο μνημόσυνο, που έγινε στο νεοανεγερθέν μνημείο στην αυλή του πολιτιστικού συλλόγου, αναφέρει σχετικά με εκείνη την άγρια νύχτα τα εξής:

<<Εκείνη τη νύχτα στις 20 Νοέμβρη κατά τις οκτώ η ώρα εισέβαλε στο χωριό μία ομάδα 70 περίπου ατόμων κουκουλοφόρων βάρβαρα θηρία, με μαχαίρια και όπλα, για να λεηλατήσουν, να σφάξουν και να κάψουν τους φιλήσυχους κατοίκους της Ξηρόβρυσης.

Ήταν μια νύχτα τρόμου, μια νύχτα κτηνωδίας, μια τραγική, μια μακάβρια νύχτα που για τους κατοίκους της Ξηρόβρυσης και κυρίως για κάποιες ψυχές φάνηκε χρόνος ολόκληρος μέχρι να ξημερώσει.

Οι αιμοχαρείς δολοφόνοι, εγκληματίες έμπαιναν στα σπίτια ανύποπτων κατοίκων του χωριού και σφαγίαζαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους χωρίς καμία διάκριση γένους και ηλικίας.

Ο Φ. Μ και ο Ν. Μ δύο αδέρφια , ένοχοι της εσχάτης προδοσίας, καθοδηγούσαν τους δολοφόνους στα σπίτια πατριωτών, για να ξεκληρίσουν ολοσχερώς τις οικογένειες τους.

Πολλά από τα ανθρωποειδή αυτά κτήνη αναγνωρίστηκαν από κατοίκους του χωριού. Ήταν όλοι συνεργάτες των Γερμανών, ήταν αυτοί που στην κατοχή τους βασάνιζαν, ήταν γνωστοί από τα γύρω χωριά.

Οι οργανωμένοι εγκληματίες όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν για τα ειδεχθή τους εγκλήματα, αλλά παρασημοφορήθηκαν και συνταξιοδοτήθηκαν σαν αντιστασιακοί, γιατί έσφαξαν τις οικογένειες αγωνιστών της λευτεριάς.

Οι Παοτζήδες εκείνης της εποχής έκαναν πολλές επιδρομές στο χωριό, συγκέντρωναν τους κατοίκους στο σχολείο, τους έδερναν και τους βασάνιζαν σκληρά με σκοπό να εξαναγκάσουν τους άνδρες να οπλιστούν και να αγωνιστούν υπέρ των κατακτητών.

Σε μια απ' αυτές τις επιδρομές των συνεργατών των Γερμανών και χωρίς αφορμή σκότωσαν τον συγχωριανό μας Σωκράτη Μαχαιρίδη.

Οι αριστεροί στο Νομό Κιλκίς, μετά τις εκλογές και το δημοψήφισμα του 1946, δε μπορούσαν να σταθούν πουθενά.

Το παρακράτος, με τους δοσίλογους δηλαδή τους προδότες της πατρίδας, κυνηγούσε αδυσώπητα κάθε αριστερό, Εαμίτη, Ελασίτη ή Επονίτη, αναγκάζοντας τους να κρύβονται ή να φεύγουν από τα σπίτια τους και να πηγαίνουν προς τις μεγάλες πόλεις ή στο βουνό.

Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι, οι Ξηροβρυσιώτες, έμελλε να πληρώσουν με το ακριβότερο τίμημα, με το αίμα των αγαπημένων τους, την έντιμη, την πατριωτική και φιλειρηνική στάση τους κατά την κατοχή και μετέπειτα.

Στο σημείο αυτό, ας αναφέρουμε και ας γράψουμε με χρυσά γράμματα στο νου και στην ψυχή μας για πάντα τα ονόματα των αδικοσφαγμένων αδελφών μας:>>

Τα ονόματα αναφέρονται με αλφαβητική σειρά:

1) Αβλαστιμίδου Βαρβάρα ετών 65

2) Βαμβακίδης Χαράλαμπος ετών 60

3) Γρηγοριάδου Πελαγία ετών 85

4) Δερματόπουλος Ιωάννης ετών 72

5) Θεοφανίδου Δέσποινα ετών 55 Μάνα και γιός

6) Θεοφανίδης Μιχάλης ετών 14

7) Ιορδανίδης Γεώργιος ετών 37

8) Ιωαννίδου Αννα ετών 40 Μάνα και γιός

9) Ιωαννίδης Ιωάννης ετών 16

10) Καρολίδου Σουμέλα ετών 65 Μάνα – κόρη και γιός

11) Καρολϊδης Γεώργιος ετών 30

12) Καρολίδου Ελπίδα ετών 25

13) Αθανασίου Δημήτριος ετών 32

14) Κυριάκου Ευγνωσία ετών 30

15) Μαχαιρίδου Σόνια ετών 60 Μάνα και κόρη

16) Συγγερίδου Αναστασία ετών 20

17) Μαυρίδου Κυριακή ετών 8

18) Μελισσανίδου Αλεξάνδρα ετών 55

19) Μπαγανάς Γεώργιος ετών 62 Αντρόγυνο

20) Μπαγανά Κυριακή ετών 60

21) Ξανθού Ελένη ετών 25 Νύφη και πεθερά

22) Ξανθού Σουλτάνα ετών 65

23) Παναγιωτίδου Δέσποινα ετών 16 Αδερφές

24) Παναγιωτίδου Ελένη ετών 18

25)Παπαδόπουλος Κων/νος ετών 28 Ολόκληρη οικογένεια,

26)Παπαδοπούλου Ελένη ετών 22 η Ελένη ήταν έγκυος

27) Παπαδόπουλος Αναστάσιος ετών 3

28) Παπαδοπούλου Ολυμπία ετών 35

29) Παπαϊωαννίδης Γεώργιος ετών 40

30) Σαββίδης Παύλος ετών 67

31)Σαββίδου Ευθυμία ετών 70 Γιαγιά & εγγονή

32) Σαββίδου Σοφία ετών 16

33) Σαλαβασίδου Ελένη ετών 50 Μάνα και γιος

34) Σαλαβασίδης Αλέξανδρος ετών 16

35) Σαμαράς Δαμιανός ετών 35

36) Τσιπίδου Δόμνα ετών 30

37)Τσιπίδου Καλλιόπη ετών 11 Μάνα, κόρη και θεία

38)Τσιπίδου Ξανθίππη ετών 40

39)Χριστίδου Δέσποινα ετών 32 Μάνα & κόρη

40)Χριστίδου Βικτόρια ετών 16

41)Χρυσοχοϊδου Ελισάβετ ετών 40 Μάνα και γιος

42)Χρυσοχοϊδης Ισαάκ ετών 12

43)Χρυσοχοϊδης Κων/νος ετών 60 Οικογένεια ολόκληρη

44)Χρυσοχοϊδου Ελένη ετών 50

45)Χρυσοχοϊδης Ιωάννης ετών 17

46)Χρυσοχοϊδης Παναγιώτης ετών 15

47)Χρυσοχοϊδου Στέλλα ετών 11

Πως μπόρεσαν και έκαναν τόσο κακό σε ανθρώπους τελείως αθώους και μάλιστα σε παιδιά, γυναίκες και γέρους;

Τι να πει κανείς; Η μόνη λέξη που ταιριάζει: Θηριωδία, Θηριωδία και μόνο Θηριωδία...

... Η πιο φιλήσυχη οικογένεια του χωριού, αυτή του Χρυσοχοϊδη Κων/νου εξολοθρεύτηκε ολόκληρη. Ήταν αυτός που με κόπους και θυσίες έφερε στην Ξηρόβρυση την εικόνα της Παναγίας του χωριού Λάλογλι - Καυκάσου και η οποία βρίσκεται ακόμα και σήμερα στην εκκλησία του χωριού και γιορτάζεται στις 15 Αυγούστου. Ήταν αυτός ο ψάλτης της εκκλησίας μας.

Οι Θεοφανίδου Δέσποινα, Θεοφανίδης Μιχαήλ, Σαλαβαδίδου Ελένη, Σαλαβασίδης Αλέξανδρος καταγόταν από τα χωριά Αμπελόφυτο, Κυδωνιά της κοινότητας Κλειστού - Κιλκίς, που στις 25-10-1941 οι Γερμανοί κάψανε τα σπίτια τους και σκοτώσανε τους άνδρες και τα αδέλφια τους. Μαύρη ειρωνεία, μετά πέντε χρόνια να σκοτωθούν και αυτοί από τους «Έλληνες» !!!

Ο Χρυσοχοϊδης Ισαάκ (Λάκης) τραυματίστηκε όχι βαριά και πέθανε 9 μήνες μετά από γάγγραινα. Έπαθε γάγγραινα επειδή, δεν τον φρόντισαν οι «γιατροί». Η δικαιολογία: ήταν κομουνιστής !!!, ένα παιδί μόλις 12 χρονών.

Για καθένα από αυτούς, που άδικα χάθηκαν στις 20 - 11 - 1946 μπορεί να ειπωθεί κάτι για τη ζωή τους।

Ο κύριος Πολυμέρης Βόγλης καθηγητής ιστορίας στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο Διεθνές Συνέδριο, Πανεπιστημίου Αιγαίου με θέμα

<<Θεωρήσεις του πολιτικού στην ελληνική κοινωνία:

Απολογισμός και προοπτικές της έρευνας στην κοινωνική ανθρωπολογία και την ιστορία (Μυτιλήνη, 8-11 Νοεμβρίου 2007)>> αναφέρει μεταξύ άλλων για την σφαγή της Ξηρόβρυσης

«Η βία του πολέμου: Ελλάδα, 1941-1949»

Στον αιώνα που πέρασε γνωρίσαμε κάθε είδους πόλεμο: δύο παγκόσμιους πολέμους, εμφυλίους πολέμους, διακρατικούς πολέμους, πολέμους ανεξαρτησίας, γενοκτονίες. Η βία ήταν αναπόσπαστο αν όχι το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των πολέμων: θάνατοι στο πεδίο της μάχης, θάνατοι αιχμαλώτων πολέμου, αμάχων, βιασμοί γυναικών, πυρπολήσεις χωριών και καταστροφές ολόκληρων πόλεων. Το ερώτημα που συχνά καλούμαστε να απαντήσουμε όσοι ασχολούμαστε με περιόδους πολέμου είναι να εξηγήσουμε τη βία του πολέμου. Η βία που χρησιμοποιούν οι αντιμαχόμενοι εξυπηρετεί σκοπιμότητες, έχει κίνητρα και σκοπούς, υπακούει σε κάποιους κανόνες ή μήπως είναι σύμπτωμα της αποκτήνωσης του πολέμου και του ένστικτου της επιβίωσης, οπότε θα πρέπει να αρκεστούμε στην κοινότοπη διαπίστωση ότι αυτά συμβαίνουν στους πολέμους; ………………..και συνεχίζει

Αφετηρία της ανακοίνωσής μου είναι δύο περιστατικά που σημειώνονται το φθινόπωρο του 1946. Στις 15 Οκτωβρίου μια μεγάλη ομάδα παραστρατιωτικών έκανε επιδρομή σε τρία χωριά της Λακωνίας και σε μία μέρα σκότωσε 33 (κατ’ άλλους 37) αμάχους (άνδρες, γυναίκες, παιδιά), στην πλειονότητά τους κατοίκους του χωριού Βαμβακού. Ένα σχεδόν μήνα αργότερα, στις 20 Νοεμβρίου, μια άλλη μεγάλη ομάδα παραστρατιωτικών εισέβαλε στο χωριό Ξηρόβρυση, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κιλκίς, και μέσα σε τρεις ώρες σκότωσαν με αυτόματα όπλα ή έσφαξαν με μαχαίρια 47 άτομα. Η σφαγή στην Ξηρόβρυση ήταν από τα πιο αιματηρά περιστατικά εκτέλεσης αμάχων στη διάρκεια του Εμφυλίου, απασχόλησε επί μέρες τον Τύπο και ακόμα και ο Α/ΓΟΣ αντιστράτηγος Βεντήρης διέταξε ανακρίσεις διότι «το πράγμα είναι τερατώδες».[1]

Η περίπτωση της Ξηρόβρυσης είναι πιο σύνθετη. Επικεφαλής της ομάδας των παραστρατιωτικών ήταν ο Μπουντουβάκης αλλά ο οπλαρχηγός της περιοχής ηταν ο καπετάν Λαζίκ, ψευδώνυμο του Λάζαρου Αβραμίδη, αγροφύλακας πριν από τον πόλεμο και πρόσφυγας και παλαιός οπλαρχηγός ποντιακής καταγωγής. Στη διάρκεια της Κατοχής το χωριό του (Σπουργίτης) είχε δεχθεί επίθεση από τον ΕΛΑΣ και πέρασε στην αντίπαλη πλευρά συγκροτώντας ένοπλο σώμα από πρόσφυγες ποντιακής καταγωγής που συνεργάστηκε με τους Γερμανούς.[2] Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας ο Λαζίκ επανεμφανίστηκε και συγκρότησε ένοπλο σώμα με περιοχή δράσης, όπως και στην Κατοχή, το Κιλκίς. Η παραστρατιωτική ομάδα του εξελίχθηκε σε ΜΑΔ και λόγω της γνώσης της περιοχής και του ανταρτοπολέμου στα χρόνια της Κατοχής λειτούργησαν ως «οδηγοί» για το στρατό.[3] Ο Δημήτριος Ζαφειρόπουλος σημειώνει ότι οι ΜΑΔ «συνέβαλον εις την εξουδετέρωσιν της αυτοαμύνης των χωρίων και δια της δράσεως των εματαίωσαν την διείσδυσιν μικρών αντάρτικών ομάδων εις τα περιοχάς των. (…). Τελικώς δια της αξιοζηλεύτου δράσεως των απέδειξαν ότι εκεί ένθα υπάρχει ΜΑΔ δεν ζη συμμορίτης». Η επίθεση των παραστρατιωτικών του Λαζίκ με επικεφαλής τον Μπουντουβάκη στην Ξηρόβρυση δεν εμπίπτει στη λογική των αντιποίνων με τη στενή έννοια. Το χωριό ήταν αριστερό και πολλοί αντάρτες που δρούσαν στην περιοχή κατάγονταν από αυτό και ανάμεσά τους ο καπετάν Καραϊσκάκης, ψευδώνυμο του Π. Σαββίδη. Όταν επιτέθηκαν, έκαψαν τα σπίτια όσων οικογενειών ανταρτών γνώριζαν και στη συνέχεια σκότωσαν 47 αμάχους. Τριάντα ήταν γυναίκες, πολλές από τις οποίες πριν δολοφονηθούν βιάστηκαν. Οι αρχές στην αρχή προσπάθησαν να αποδώσουν την ευθύνη για τη σφαγή στους αντάρτες, αργότερα όμως επιβεβαιώθηκε ότι επρόκειτο περί ενέργειας παραστρατιωτικών.[4] Η δράση των παραστρατιωτικών του Λαζίκ είχε το χαρακτήρα της τρομοκράτησης μιας περιοχής όπου δρούσαν αντάρτες, γι’ αυτό και δύο μέρες πριν τη Ξηρόβρυση είχαν επιτεθεί στο χωριό Κοκκινιά, όπου είχαν σκοτώσει 14 πολίτες.

1 Γ΄ ΣΣ προς Χ Μεραρχία, Θεσσαλονίκη 2 Δεκεμβρίου 1947, ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου, τ. 2, σ. 586.

2Για τη δράση του Λαζίκ στην Κατοχή βλέπε, Βάϊος Καλογριάς, «Ένοπλες ομάδες ανεξάρτητων οπλαρχηγών και εθνικιστών αξιωματικών στην περιοχή μεταξύ Στρυμόνα και Αξιού (1941-1944), στο Νίκος Μαραντζίδης (επ.), Οι άλλοι καπετάνιοι. Αντικομμουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, Αθήνα, 2005, σ. 127-200.

3Νίκος Μαραντζίδης, Γιασασίν Μιλέτ, Ζήτω το έθνος. Προσφυγιά, Κατοχή και Εμφύλιος: Εθνοτική ταυτότητα και πολιτική συμπεριφορά στους τουρκόφωνους ελληνορθόδοξους του δυτικού Πόντου, Ηράκλειο, 2001, σ. 199

4Βλέπε το άρθρο με τίτλο «Δεκατρία χωριά του νομού Κιλκίς μεταξύ των οποίων και η Ξηρόβρυση κατεστράφησαν υπό των κομμουνιστών», Το Φως, 30 Νοεμβρίου 1946.

---